Z cyklu Zamki, pałace, dwory: Pałac w Wysocku

Zabytkowy pałac w Wysocku został wzniesiony około połowy XVIII wieku. Wcześniej w XVII wieku Wysocko było ulubionym miejscem królowej Marysieńki, żony Jana III Sobieskiego. Wówczas pałac był niskim, drewnianym budynkiem o kilku salach. Po śmierci męża Marysieńka wyjechała do Rzymu, a pałac   przejęła w opiekę Elżbieta Sieniawska.

Obiekt przeszedł do rąk Czartoryskich poprzez powtórne małżeństwo córki Sieniawskiej Zofii z Augustem Aleksandrem Czartoryskim. Książę Adam Kazimierz, generał ziem podolskich ofiarował pałac swojej córce Marii. W tym pałacu umarła w 1835 roku księżna Izabela Czartoryska. W pierwszej połowie XIX wieku właścicielem pałacu została siostra Marii Zofia Zamoyska, a po niej syn hrabia Zdzisław Zamoyski. W 1875 roku pałac został gruntownie przebudowany przez Stefana Zamoyskiego, zyskując wygląd reprezentacyjnej rezydencji magnackiej. W czasie I wojny światowej pałac został doszczętnie obrabowany przez żołnierzy rosyjskich. Bezpowrotnie przepadły bogate zbiory artystyczne, cenne obrazy i meble.

W okresie II wojny światowej Niemcy zaatakowali mieszczącą się w pałacu radziecką szkołę wojsk ochrony pogranicza. Zginęło wówczas 250 elewów. Ocalała jedynie kilkuletnia córka lekarza, którą adoptowała jedna z rodzin w Jarosławiu. Po wojnie odnalazła ją matka, lekarka ze Lwowa. Pałac został znacjonalizowany dostając się w gestię miejscowego PGR-u. W tym okresie budynek powoli zamieniał się w ruinę. W 1961 roku podjęto decyzję o umieszczeniu tutaj Domu Pomocy Społecznej, przeprowadzając niezbędne prace adaptacyjne. Z czasem została odnowiona z obu stron elewacja. Wokół budynku znajduje się park, zawłaszcza w południowej części, powstały na pierwotnym założeniu z XVIII wieku. Z przekazów można się dowiedzieć, że w tamtym czasie park był utrzymywany starannie i należał do piękniejszych w okolicy. Oprócz starych dębów i lip, były tam daglezje, rożne gatunki sosny, choinki kanadyjskie i inne. Szczególnie parkiem zajmowała się księżna Izabela Czartoryska, która zleciła wyryć na kamiennym pomniku napis: „Cieniste kasztany, lipy wyniosłe, osobliwe wytrwałe dęby ręką Sobieskiego na jego zwycięstwa osadzone, czasy rycerskie, szczęśliwe chwile Polski przypominają 1833”.

 

Jarosławskie Stowarzyszenie „Ocalić Przeszłość dla Przyszłości”