4 maja to dzień Świętego Floriana, który od wieków czczony jest w Polsce jako patron strażaków. W kościołach odbywają się msze, które często swoją obecnością uświetniają orkiestry dęte oraz hufce ludzi walczących z ogniem i innymi niebezpieczeństwami.
Święty Florian – oficer wojsk rzymskich, zamordowany za wiarę 4 maja 304 r. W 1184 r. relikwie Św. Floriana sprowadzono do Krakowa, a jego kult wzmógł się po 1528 r., kiedy to pożar strawił całą dzielnicę Kleparz w Krakowie, zostawiając jedynie nietknięty kościół Św. Floriana z jego relikwiami. Odtąd zaczęto czcić Św. Floriana w całej Polsce jako patrona od ognia i opiekuna strażaków.
W Polsce kult tego świętego jest szczególnie rozwinięty, o czym świadczą liczne figurki znajdujące się w miastach i na wsiach, głównie przy remizach strażackich.
Szczególną czcią oprócz strażaków otaczają świętego Floriana ludzie trudnych
i niebezpiecznych zawodów wiążących się z ogniem m.in. kominiarze, hutnicy, piekarze, kowale. Wzywają jego wstawiennictwa także zagrożeni wojną, pożarem, powodzią, a także skażeniem środowiska naturalnego.
„Dzieci Św. Florjana”
Znane nam dzieje są Prometeusza,
Co bogom greckim ukradł ogień złoty,
I oddał ludziom ten dar swej tęsknoty,
By radowała się człowiecza dusza.
Lecz to, co symbol oznacza zwycięzki,
Żywioł, któremu życie zawdzięczamy,
Gdy raz rozerwie wytyczone łamy,
Zwiastunem staje się najsroższej klęski.
Plony zebrane na ojczystym łanie,
Spokojne chaty, pośród sadów śpiące,
Obraca w zgliszcza, ku niebu dymiące,
Od klęski ognia zachowaj nas Panie!
Lecz mamy dzieci Świętego Florjana,
Lecz są na szczęście cisi bohaterzy,
Których nie stroi blask świetnych puklerzy,
Ale idea piękna i świetlana.
Dla dobra bliźnich mężnie i wytrwale
Z ognistym smokiem walczą wśród płomieni,
Spowici w dymy, jak gromada cieni,
Rzucając często życie swe na szalę.
Straży pożarna! Za twe piękne czyny,
Należy ci się droższa nad ordery
Wdzięczność potomnych i hołd serca szczery,
Który cenniejszy jest niźli wawrzyny.
Ułożył: Henryk Zbierzchowski, Walka z Pożarem, Lwów, 1928 r.
W wierszu zachowano oryginalną pisownię.
Wojciech Kruk
Dział Historii Pożarnictwa Muzeum w Przeworsku
Fot. Talerz porcelanowy z wizerunkiem Św. Floriana, Zakłady Porcelany Stołowej Lubiana, 1969-1992/fot. zbiory muzeum