Czesława Puzon ps. „Baśka” w 79. rocznicę rozstrzelania

Czesława Puzon urodziła się 27 marca 1919 roku w skromnej rodzinie urzędniczej. Ojciec zmarł przed jej urodzeniem. Ukończyła Gimnazjum Żeńskie im. J. Słowackiego w Jarosławiu, jako jedna z najlepszych uczennic. Studiowała do II roku prawo na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Po wybuchu II wojny światowej powróciła do Jarosławia, zatrudniając się w 1941 roku w starostwie niemieckim w dziale mleczarskim – produkcja żywności.

Świetnie znając jeżyk niemiecki łatwo nawiązywała kontakty. Była ważną łączniczką konspiracyjnych kontaktów. Przestrzegała przed kontrolami i zmieniała listy kontyngentów. Pod koniec maja 1944 roku, w piątek została w starostwie aresztowana przez znanego jej gestapowca Schmidta. Torturowana podczas przesłuchań nie zdradziła nikogo.

W trzeci piątek od aresztowania, 9 czerwca 1944 roku, spod budynku gestapo odjechała ciężarówka w kierunku Kidałowic. Początkowo rodzina nie wiedziała gdzie „Baśkę” wywieźli. Siostra celem uzyskania wiadomości o miejscu jej pobytu wyjechała do Krakowa do więzienia Montelupich. W drodze dowiedziała się od znajomych o rozstrzelaniu siostry w lesie kidałowickim. W lesie znalazła 2 groby z krzyżykami, zrobionymi z patyków i kulę pistoletową. Czesława Puzon została rozstrzelana 9 czerwca 1944 roku jako pierwsza. W tym samym dniu rozstrzelano jeszcze 2 mężczyzn i 2 kobiety. Od chwili rozstrzelania do wyzwolenia Jarosławia pozostało zaledwie 57 dni. Razem z nią aresztowano i innych członków podziemia.

Aresztowania nastąpiły na skutek zdrady. Na zdrajcy w wyniku orzeczenia sądu podziemnego wykonano wyrok śmierci. Najcięższe chwile przeżywała jej matka, załamana śmiercią córki. Często oglądała obrazek, przywieziony z więzienia, na którym „Baśka” wykuła szpilką „Mamo kocham Cię”. Dwa miesiące po wyzwoleniu dokonano ekshumacji, szczątki bohaterskiej harcerki złożono we wspólnej mogile pozostałych rozstrzelanych członków AK na Nowym Cmentarzu. W lesie kidałowickim znajduje się pamiątkowy „nagrobek” z tablicą ufundowaną przecz koleżanki i kolegów oraz młodzież i nauczycieli z Technikum Odzieżowego w Jarosławiu, dawnego Gimnazjum Żeńskiego, do którego uczęszczała Czesława Romana Puzon, pseudonim konspiracyjny „Baśka”. W pobliżu znajduje się tablica informacyjna, powstała z inicjatywy Jarosławskiego Stowarzyszenia „Ocalić Przeszłość dla Przyszłości” .

Jarosławskie Stowarzyszenie „Ocalić Przeszłość dla Przyszłości