Jeśli kupujecie pasty do zębów i płyny do płukania ust oraz dokładnie czytacie etykiety na opakowaniach, z pewnością kojarzycie nazwę „chlorheksydyna”. To jeden z najpopularniejszych antyseptyków, które wykorzystywane są w świecie medycyny. Czym tak naprawdę jest chlorheksydyna? Jak działa i jakie posiada właściwości? W jakich dziedzinach życia stosuje się chlorheksydynę? W jaki sposób wykorzystywana jest w stomatologii? Wszystkiego dowiesz się w trakcie lektury naszego artykułu.
Chlorheksydyna to organiczny związek chemiczny i zarazem syntetyczny antyseptyk, pochodna biguanidu. Stosowana jest w postaci glukonianu lub octanu. Silnie działa na bakterie Gram-dodatnie, a nieco słabiej na bakterie Gram-ujemne. Ma właściwości odkażające, przeciwgrzybicze i przeciwpróchnicze. Likwiduje niektóre pierwotniaki, wirusy i drożdżaki, a dokonuje tego dzięki uszkadzaniu ich błon komórkowych. Redukuje ilość płytki bakteryjnej oraz bierze udział w odbudowie zdrowej tkanki dziąseł.
Odkryto ją w latach 50. XX wieku podczas pracy nad lekami przeciwko malarii. Chlorheksydyna ma także niewielką toksyczność i jest wydalana przez nerki w niezmienionej postaci. Substancja ta utrzymuje się w jamie ustnej przez 8 godzin, w ślinie natomiast – 12 godzin. Dodatkowo ma zdolność do wiązania się z białkami w tkankach ludzkich, np. w skórze czy w błonie śluzowej.
Jak działa chlorheksydyna?
Na czym polega przeciwbakteryjne działanie chlorheksydyny? Opiera się ono na uszkadzaniu błony komórkowej bakterii. Jak wspomniano wcześniej, wspomniana substancja działa bakteriobójczo względem bakterii Gram-dodatnich, bakterii Gram-ujemnych, a także innych wirusów. Nie działa na prątki kwasooporne, przetrwalniki bakterii oraz niektóre szczepy pałeczki Pseudomonas i Proteus. Chlorheksydyna w roztworze z alkoholem zwiększa swoją aktywność.
Chlorheksydyna w stomatologii
Substancja ta pełni w stomatologii wiele ważnych ról i może pomagać naprawdę na wiele dolegliwości. Jest składnikiem wielu produktów do higieny zębów i dziąseł. Najpopularniejsze z nich to pasty do zębów oraz płyny do płukania jamy ustnej. Chlorheksydyna przydaje się
w następujących przypadkach:
- przy przerostach dziąseł
- przy zapaleniach dziąseł
- przy zapaleniach jamy ustnej
- przy nawracających aftach
- w walce z krwawieniem dziąseł
- w czasie leczenie kanałowego
- w leczeniu odleżyn po protezach
- w leczeniu chorób przyzębia
- dla pacjentów z obniżoną odpornością immunologiczną
- u osób narażonych na próchnicę i liczne ubytki zębowe
- przy chorobach jamy ustnej spowodowanych terapiami onkologicznymi
- w formie dezynfekcji zarówno przed zabiegami chirurgicznymi, jak i po nich (ekstrakcje, skaling, zabiegi implantacji).
Zastosowanie chlorheksydyny
Czy chlorheksydynę można spotkać gdzieś indziej oprócz produktów do higieny jamy ustnej? Obecna jest w kremach i żelach do odkażania ran. Specjaliści często zalecają stosowanie żelu z chlorheksydyną, aby zdezynfekować otarcia, podrażnienia oraz oparzenia skóry, a także odkazić małe rany pooperacyjne. Udowodniono, że działanie przeciwdrobnoustrojowe chlorheksydyny utrzymuje się na skórze nawet przed 48 godzin.
Substancja ta znajduje swoje zastosowanie także w tabletkach do ssania o działaniu odkażającym. Leczy się nimi zapalenia błony śluzowej gardła oraz krtani, a także choroby przyzębia. Chlorheksydyna skutecznie walczy również z przewlekłymi aftami.
Również krople do nosa i oczu dla zwierząt zawierają chlorheksydynę. Stosuje się je przy nadmiernym łzawieniu, zapaleniu spojówek czy nieżycie nozdrzy.
Chlorheksydyna – przeciwwskazania
Po pasty do zębów oraz płyny do płukania jamy ustnej z chlorheksydyną nie powinny sięgać osoby na nią uczulone. Reakcja uczuleniowa objawia się wówczas trudnościami z oddychaniem, a także intensywną wysypką. W takich przypadkach należy szybko podać lek antyhistaminowy. Przy stosowaniu produktów z chlorheksydyną zachowaj szczególną ostrożność i nie narażaj swoich oczu na kontakt z tą substancją. Jeśli niestety dojdzie do takiego kontaktu, przemywaj oko wodą z kranu przez 15 minut