Wielkimi krokami zbliża się 30. jubileuszowa kwesta na rzecz ratowania zabytków jarosławskich nekropolii oraz polskiego cmentarza w Jaworowie na Ukrainie.
– W tym toku również będzie można nas spotkać zarówno przed Starym, jak i przed Nowym Cmentarzem w Jarosławiu. Kwesta będzie prowadzona w dniu Wszystkich Świętych pomiędzy godziną 8 a 14 – informuje Tomasz Kulesza, pomysłodawca akcji.
Podobnie jak w latach ubiegłych u bram jarosławskich cmentarzy nie zabraknie przedstawicieli władz, spółek i stowarzyszeń, radnych, dyrektorów, nauczycieli, harcerzy, studentów czy uczniów jarosławskich szkół. Wezmą w niej udział także goście z Ukrainy. Organizatorzy serdecznie zachęcają do wsparcia tej szczytnej idei. Pamiętajmy, że każda wrzucona do puszki złotówka pomaga w zachowaniu naszej tożsamości.
Jak się zaczęło?
Pierwsza kwesta zorganizowana została 1 listopada 1992 roku u bram Starego Cmentarza w Jarosławiu. Jej inicjatorem był T. Kulesza, ówczesny dyrektor Zespołu Szkół Ogólnokształcących im. Książąt Czartoryskich, Adam Feliks Wojciechowski z Fundacji Necropolis Jaroslaviensis, Romuald Ostrowski ze Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia, dr Dariusz Bielecki oraz społeczność Szkoły Podstawowej im. Adama Mickiewicza w Jarosławiu. Środki z kilkunastu pierwszych kwest przeznaczone były jedynie na ratowanie zabytków Starego Cmentarza. Dopiero w 2007 r. po raz pierwszy odrestaurowano pierwszy nagrobek na Nowym Cmentarzu. Zaś od 2013 roku kwesta została powiększona o zbieranie datków na rzecz polskiego cmentarza w Jaworowie na Ukrainie.
Renowacje
Dzięki ofiarności ludzi dobrej woli, przy wsparciu i zaangażowaniu środków z budżetu miasta, uratowano, poprzez objęcie pracami remontowo-konserwatorskimi wiele cennych pod względem historycznym i artystycznym zabytków jarosławskich cmentarzy, a także przeprowadzono prace remontowe na polskim cmentarzu w Jaworowie. Odnowionych zostało łącznie kilkadziesiąt pomników, rzeźb i nagrobków. W ostatnich latach odrestaurowano m.in. nagrobek Alfreda Antoniego Fontany (kw. 22), nagrobek Marii Fontany z Jaworskich – córki Alfreda Antoniego Fontany i Kamili Fontany z Cichockich (kw. 22), nagrobek Elżbiety Horodeckiej (kw. 22), nagrobek Andrzeja Dudy (kw. 9), nagrobek NN (kw. 22), nagrobek Adolfa Alojzego Samolewicza (kw. 26), nagrobek Franciszka Makara i Emilii Katarzyny Makarowej (kw. 17), nagrobek dr Tadeusza Fechtera (kw. 5) oraz pomnik Matki Bożej Niepokalanej przy ul. Jana Pawła II.
Wystawa
Z okazji 30. jubileuszowej kwesty przygotowano specjalną wystawę, na której prezentowane są efekty prowadzonych akcji. Wystawa przez kilka dni znajdowała się na jarosławskim Rynku, ale przed 1 listopada została przeniesiona przed bramę Starego Cmentarza.
Stary Cmentarz w Jarosławiu
Stary Cmentarz w Jarosławiu jest jedną z najstarszych nekropolii w Europie. Został założony w 1784 r., czyli wcześniej niż Łyczakowski we Lwowie (1786 r.), Powązkowski w Warszawie (1790 r.), na Rossie w Wilnie (1800 r.), czy nawet Rakowicki w Krakowie (1803 r.). Nekropolia zapełniona jest tysiącami grobowców z XIX wieku o bardzo ciekawych formach i dużych walorach artystycznych. Spoczywa na niej wiele osób zasłużonych dla miasta i kraju, uczestników wydarzeń historycznych np. płk Leon Czechowski (1797-1888), uczestników powstań w 1830, 1846 i 1863 r. To dzięki ofiarności ludzi dobrej woli i wsparciu miasta wiele cennych historycznie i artystycznie zabytków udało ocalić się od zapomnienia, ale wiele jeszcze czeka na ocalenie.
Polski cmentarz w Jaworowie
Liczący blisko dwieście lat polski cmentarz w Jaworowie od prawie dekady ratuje Towarzystwo Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej Oddział w Jaworowie. Od 2013 r. pieniądze na odnawianie kolejnych nagrobków zbierane są m.in. podczas kwesty prowadzonej przed jarosławskimi cmentarzami. Na cmentarzu znajdują się mogiły przedstawicieli polskiej inteligencji, zbiorowe groby ofiar wojen 1914-18, 1939-45, powstania styczniowego.
– Ratowanie mogił pozwala Polakom, którzy zostali na Ziemi Ojców, zachować tożsamość narodową, dziedzictwo przodków, otoczyć szacunkiem i pamięcią zmarłych – mówi Zofia Michniewicz, prezes Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej Oddział w Jaworowie, składając wszystkim zaangażowanym w akcje wielkie podziękowania.
EK, fot. EK, archiwum UM