Dwa dni trwały uroczystości pogrzebowe śp. Andrzeja Księcia Lubomirskiego, ostatniego Ordynata Przeworskiego, zmarłego w Brazylii. Jego ostatnią wolą było spocząć w Przeworsku. Po 70 latach udało się ją wypełnić.
Postaci Księcia Andrzeja Lubomirskiego w Przeworsku nie trzeba chyba nikomu przedstawiać. Wspominany jest jako wybitny i szlachetny człowiek, który miał wpływ na historię i rozwój przeworskiej społeczności – Ordynat Przeworski, Kurator Literacki Ossolineum, Poseł na Sejm Krajowy Galicji i Sejm RP, Honorowy Obywatel Miasta Przeworska, twórca Powiatu Przeworskiego, cukrowni i kolei wąskotorowej, członek Rady Miasta i Rady Powiatowej, odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Wielkie wydarzenie dla miasta
Uroczystości miały charakter pogrzebu państwowego. Rozpoczęły się w piątek, 19 stycznia, wystawieniem trumny z doczesnymi szczątkami Andrzeja Lubomirskiego w Kaplicy Domowej Pałacu Lubomirskich w Przeworsku. Odwiedzający mogli też wpisać się do Księgi Kondolencyjnej. Dzień później, przed południem, odbyły się egzekwie za zmarłego przy trumnie. Następnie kondukt żałobny wyruszył do Bazyliki Kolegiackiej pw. Ducha Świętego w Przeworsku, gdzie miała miejsce Msza św. pod przewodnictwem abpa Józefa Michalika. Po niej trumna została złożona w Krypcie Rodowej Lubomirskich znajdującej się w Kaplicy Grobu Bożego. Odsłonięto też tablice epitafijne Henryka Lubomirskiego i Andrzeja Lubimirskiego.
Organizatorem uroczystości pogrzebowych był Komitet Honorowy sprowadzenia szczątków
i uroczystości pogrzebowych Księcia Ordynata Andrzeja Lubomirskiego. W skład powołanego powołanego lipcu ub. r. Komitetu weszli: Bogusław Urban – Starosta Przeworski, przewodniczący Komitetu Honorowego, Bożena Mytkowicz – przedstawiciel rodziny, prawnuczka Marii Lubomirskiej, siostry Andrzeja Lubomirskiego, prof. dr hab. Piotr Gliński – poseł na Sejm RP, Anna Schmidt – poseł na Sejm RP, Marek Kuchciński – poseł na Sejm RP, dr Ewa Leniart – poseł na Sejm RP, Władysław Ortyl – Marszałek Województwa Podkarpackiego, dr Irena Kozimala – dyrektor Wydziału Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców, Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie, ks. prał. Tadeusz Gramatyka – Archiprezbiter Łańcucki, proboszcz parafii pw. Ducha Świętego w Przeworsku, Jacek Kierepka – Wicestarosta Przeworski, dr Leszek Kisiel – Burmistrz Miasta Przeworska, prof. dr hab. Janina Milewska Duda i prof. dr hab. Jan Tadeusz Duda – rodzice prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, dr Łukasz Kamiński – dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Joanna Błoch – wicedyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich ds. Muzeum im. Książąt Lubomirskich, Beata Kot – Podkarpacki Wojewódzki Konserwator Zabytków w Przemyślu, dr Łukasz Mróz – Dyrektor Muzeum w Przeworsku Zespół Pałacowo-Parkowy, sekretarz Komitetu Honorowego, dr hab. prof. nadz. Szczepan Kozak – Prezes Regionalnego Towarzystwa Naukowego w Przeworsku, Małgorzata Wołoszyn – Prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Muzeum w Przeworsku, kustosz Muzeum w Przeworsku Zespół Pałacowo-Parkowy.
Biogram Księcia Andrzeja Lubomirskiego
Andrzej Lubomirski urodził się 22 lipca 1862 r. w Krakowie jako trzecie dziecko Jerzego Henryka Lubomirskiego oraz Cecylii z Zamoyskich. Na chrzcie w Kościele Mariackim w Krakowie nadano mu imiona: Andrzej, Zygmunt, Wacław, Włodzimierz, Stanisław, Adam, Jerzy i Henryk. Rodzicami chrzestnymi byli: Katarzyna z Branickich Potocka oraz Jerzy Roman Lubomirski z linii rzeszowskorozwadowskiej.
5 maja 1885 r. poślubił hr. Eleonorę Hussarzewską, córkę Józefa i Karoliny z Jabłonowskich, z którą doczekał się czworga dzieci: Heleny, Jerzego Rafała, Teresy oraz Marii.
Andrzej Lubomirski podobnie jak jego przodkowie był aktywnym w wielu dziedzinach życia politycznego, społecznego, kulturalnego a także gospodarczego. Był drugim i ostatnim ordynatem przeworskim, który nie szczędził sił i środków na rozwój nauki, gromadzenie dzieł sztuki, działalność społeczną i charytatywną. Dbał nie tylko o swoje gniazdo rodowe – Przeworsk, powiększając majątek i usprawniając system zarządzania Ordynacją Przeworską ale angażował się w sprawy powiatu i kraju. To Andrzej Lubomirski po utworzeniu powiatu przeworskiego w 1899 r starał się usilnie o jego wyodrębnienie spod autonomicznej zależności powiatu łańcuckiego, co udało się mu zrealizować w 1929 r. Oprócz bycia dobrym gospodarzem, podobnie jak jego ojciec i dziad przez dziesięciolecia utrzymywał Zakład Narodowy Im. Ossolińskich we Lwowie i wspierał wiele instytucji społecznych i towarzystw lokalnych. Każda organizacja poczytywała sobie za punkt honoru mieć w swoich szeregach osobę księcia Ordynata Andrzeja Lubomirskiego, który w każdym wypadku był orędownikiem wobec władz administracyjnych i politycznych popierając ich sprawy. Pełnił rozliczne funkcje polityczne, społeczne i gospodarcze. M.in.. był honorowym obywatelem miasta Przeworska i prezesem Rady Nadzorczej Towarzystwa Kolei Przeworsk-Dynów oraz Tarnów-Szczucin, był jednym z założycieli i udziałowców Fabryki Wyrobów Gumowych „Kauczuk” w Bydgoszczy. Działał jako członek dziedziczny austriackiej Izby Panów, był posłem na Sejm Krajowy w Galicji – VII, VIII, IX, i X kadencji, był posłem do austriackiej Rady Państwa w Wiedniu, przewodniczący frakcji „Podolaków” w Kole Polskim. W 1914 r. jako członek Sekcji Wschodniej Naczelnego Komitetu Narodowego 20 października złożył rezygnację na znak protestu po rozwiązaniu Legionu wschodniego Był wiceprezesem Komitetu Opieki nad Internowanymi Polakami z Królestwa Polskiego latach 1918-1919, zabiegał we Francji o powrót hallerczyków do Polski. W latach 1930-1933 poseł na Sejm RP III kadencji. W czasie II wojny światowej Andrzej Lubomirski interesował się sprawami nie tylko Ordynacji ale także Ossolineum. Kres działalności Andrzeja Lubomirskiego przyniósł wybuch II wojny światowej oraz reforma rolna w 1944 r., po której majątek ordynacki rozparcelowano a przeważająca część jego dorobku gospodarczego przestała istnieć. Książę opuścił Przeworsk w lipcu 1944 r., nie wiedząc, że z Przeworska wyjeżdża już na zawsze. Po pobycie w Mszanie Dolnej i Krakowie wyruszył wraz z synem Jerzym przez Czechy do Belgii i Francji by w latem 1952 znaleźć się w Jacarezihno w Brazylii, u swojej bratanicy Cecylii Lubomirskiej de Burbon. Andrzej Lubomirski zmarł 22 listopada 1953 r. w Jacarezinho. W 70. rocznicę śmierci szczątki ostatniego Ordynata Przeworskiego zostały sprowadzone do Polski.
(opr. Małgorzata Wołoszyn, kustosz Muzeum w Przeworsku Zespół Pałacowo-Parkowy)
MP