Zamki, pałace, dwory w powiecie jarosławskim: Zamek Spytka Jarosławskiego

Zamek był zlokalizowany przy końcu obecnej ulicy Sobieskiego (dawnej ulicy Zamkowej) na terenie dzisiejszej cerkwi greckokatolickiej pw. „Przemienienia Pańskiego” i okolicy.

Zamek został zbudowany w latach 1464-1472. W tym czasie Stypko sprawował funkcję podkomorzego przemyskiego, mieszkając w Jarosławiu. W zamku gościł w 1485 roku króla Kazimierza Jagiellończyka, wracającego z Kołomyi. Na podstawie kronik można określić wygląd zamku. Od strony Rynku szeroka droga łączyła zamek z miastem. Z pozostałych stron otoczony był wałami i murami. Posiadał część środkową i dwa skrzydła boczne. Do każdej z tych części wiodły bramy. Na parterze w części środkowej znajdowała się kaplica. W narożach bocznych skrzydeł wznosiły się dwie wieże. Obok zamku znajdowały się domy mieszkalne dla służb, zabudowania gospodarcze, wozownie. Ze stylu gotyckiego na renesans przebudował zamek Jan Kostka, wojewoda sandomierski i starosta lipieński, drugi mąż Zofii, matki Anny Ostrogskiej. Zamek przybrał formę architektoniczną, podobną do zamku w Krasiczynie (o zmniejszonych proporcjach). Stał się okazałą rezydencją, dominującą w tej części zabudowy miasta. Na starej rycinie obok zamku widnieje duży budynek, dawny spichlerz. Czasy świetności zamek miał za właścicielek: wojewodziny wołyńskiej Anny Ostrogskiej i jej córki hetmanowej Anny Alojzy Chodkiewiczowej. Sto lat później był już tak zniszczony, że jego właściciele pozwolili w 1674 roku rozebraną cegłę użyć na umocnienie uszkodzonych murów obronnych i na budowę cerkwi. Jedyną pozostałością po dawnym zamku jest parterowy, murowany budynek przy ulicy Sobieskiego nr 9 a z XVII wieku, remontowany w latach 1972- 1973, który służył jako kordegarda zamkowa (zbrojownia). Po remoncie znajdowała się w nim „Składnica harcerska”. Określanie sąsiedniego 2 piętrowego budynku jako jednego ze skrzydeł zamku jest całkowicie błędne i nieuzasadnione.

Jarosławskie Stowarzyszenie „Ocalić Przeszłość dla Przyszłości”