Zamki, pałace, dwory w powiecie jarosławskim: Pruchnik – Zamek

Przy szosie z Pruchnika do Jarosławia widoczne są pozostałości zamku obronnego  i cylindryczna baszta oraz dwa parterowe budynki (poprzednio do 2008 roku na terenie wsi Węgierka). Początki budowy są nieznane. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1482 roku, kiedy to jeden z rodu Pruchnickich buduje obronny dwór. W miejscu fortyfikacji Pieniążkowie stawiają renesansowy zamek, przekazując dobra Janowi Świętosławskiemu. Po jego śmierci majątkiem podzielili się synowie. Ostatnimi właścicielami zamku i okolic byli Szembekowie          i Mycielscy. Zamek położony był na niezbyt dogodnym do obrony terenie. Zbudowany został z kamienia na planie czworoboku 40×40 m, prawdopodobnie z bastejami cylindrycznymi                 w narożach. Całość otaczały fos, których śladami są rozlewiska i stawy wokół terenu dawnego zamku. Obronny zamek stanowił ważne ogniwo w łańcuchu wznoszonych w XV wieku w Polsce południowo- wschodniej siedzib szlacheckich. Plan nieznanego architekta zakładał pełne zabezpieczenie siedziby, pełniącej funkcję reprezentacyjną w powiązaniu                     z walorami otaczającego ją krajobrazu. Czworoboczny zamek wzniesiono z zamiarem zabudowania obszernego dziedzińca czteroma skrzydłami z basztami narożnymi. Historycy do tej pory wiodą spór o ilość baszt, niektórzy twierdzą, że było tylko dwie baszty. Zachowana baszta północno- zachodnia jest na planie koła o średnicy 12 m i czterech kondygnacjach z otworami strzelniczymi. Brama główna znajdowała się w skrzydle zachodnim. Zamek spłonął w XVIII wieku i nigdy nie został odbudowany. Zachowane są pozostałości ogrodów krajobrazowych. Najstarsze drzewa posiadają obwód 4- 5 m. Dominują głównie topole, dęby i lipy. Obecnie na terenie zamku trwają prace porządkowe                     i zabezpieczające basztę i przylegający do niej budynek. W perspektywie jest projekt umieszczenia w pozostałościach zamkowych Gminnego Centrum kultury. Już w tej chwili zmiany są widoczne i jest nadzieja, że obiekt będzie służył turystom przyjeżdżającym do pięknego Pruchnika, perły architektury drewnianej i okolicznych walorów krajobrazowych.

           

Jarosławskie Stowarzyszenie „Ocalić Przeszłość dla Przyszłości”