Zamki, pałace, dwory w powiecie jarosławskim: Hawłowice Górne. Dwór – Lamus

W Hawłowicach Górnych znajduje się jeden z najcenniejszych zabytków na Podkarpaciu. Drewniany dwór powstał w drugiej połowie XVII wieku z inicjatywy ówczesnych właścicieli majątku Trzcińskich, herbu Rawicz. Powstał on obok poprzedniego starszego, który w XIX wieku wyremontowano i w takim stanie przetrwał do lat 60 XX wieku. W latach 1824-1852 Edward Zaklika obudował drewniane ściany dworu cegłą. Obok pozostałości budynku dworu znajduje się lamus., który miał różne określenia, ale tak naprawdę to jest murowany dwór, pochodzący z końca XV lub początku XVI wieku. Z chwilą wybudowania nowego dworu spełniał rolę lamusa. Obecnie właścicielem dworu wraz z przylegającym terenem jest prof. Marian Wolski, który odzyskał własność rodzinną od gminy Pruchnik. Rarytasem w renesansowym dworze – lamusie jest zrekonstruowany kaflowy piec z końca XVI wieku.

Rekonstrukcji dokonano na podstawie odnalezionych fragmentów oryginalnych kafli podczas prac archeologicznych w rejonie dworu. Piec reprezentuje typ tzw. dwuskrzyniowego grzejnika na arkadowym cokole z kolebkowym dachem, pokrytym dachówkami piecowymi, dekorowanymi siecią różnobarwnych rombów. Na półkolistych tarczach kaflowych umieszczony został herb „Tarnawa” z inicjałem „S.B.” – to inicjały ówczesnego właściciela Stanisława Broniowskiego, dworzanina ostatnich królów z dynastii jagiellońskiej, chorążego przemyskiego. Jak zaznaczył prof. Marian Wolski, w tym renesansowym piecu palono, kiedy Krzysztof Kolumb płynął do Ameryki.

Piec reprezentuje wysoki poziom artystyczny kafli, które zostały wykonane w jednym z najlepszych warsztatów. Projekt rekonstrukcji dokonano w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W hawłowickim dworze- lamusie znajduje się również cenna polichromia z XVI wieku. Została odkryta przez specjalistów z Akademii Sztuk Pięknych. Odnowiono tez herb Tarnawa w laurowym wieńcu. Jest to najstarsza świecka polichromia na Podkarpaciu.

 

Jarosławskie Stowarzyszenie „Ocalić Przeszłość dla Przyszłości”