Zamki, pałace, dwory w powiecie jarosławskim: Hawłowice Dolne – Dwór

W przeszłości wieś stanowiła jedną całość. Obecnie składa się z dwóch części: Hawłowic Górnych i Dolnych. Podział nastąpił z powodu konfiguracji terenu oraz z przynależności do różnych właścicieli. Pierwsza wzmianka źródłowa o dworze ukazała się w 1487 roku. Wówczas Piotr Rozborski wzniósł dwór jako posag dla swojej żony. W 1657 roku dwór został podpalony i zniszczony przez wojsko Jerzego Rakoczego. Po odbudowie dwór był murowany, usytuowany na cyplu kończącym wywyższenie. Nie jest znana dokładniejsza data zniknięcia starego dworu. Obecny dwór powstał w XIX wieku za właściciela Hawłowic Wojciecha Dembińskiego, według projektu Piotra Aignera. Dwór wzniesiono na rzucie wydłużonego prostokąta. Jest budowlą parterową, jedynie w części środkowej jest podwyższony. Wejście stanowi ryzalit z portykiem kolumnowym (cztery kolumny toskańskie). Przed wejściem po obu stronach są umieszczone dwie figury leżących lwów, które zamówił w 1855 roku Apolinary Kotkowski, właściciel dworu po Dembińskim.

Od strony ogrodu znajduje się prostokątny taras. Założenie dworskie w Hawłowicach Dolnych w latach powojennych uległo dużym zmianom. Wprawdzie dwór szczęśliwie ocalał, ale otoczenie zostało zmienione. Teren podzielono pomiędzy różnych użytkowników: szkołę, spółdzielnię rolniczą, hydrofornię i pozostałych. Ogrody z XVII wieku zostały gruntownie przebudowane w pierwszej połowie XIX wieku. Zachowano jednak ślady pierwotnego założenia. Parter dolny jest zajęty przez rozległe stawy i drogi na groblach. W najmłodszych nasadzeniach z pierwszego ćwierćwiecza XX wieku, zwłaszcza na groblach zachowane są rządowe nasadzenia grabowe. Obecnie dwór wraz z założeniem ogrodowo- parkowym jest własnością prywatną. Nie tak dawno działało bardzo prężnie gospodarstwo agroturystyczne „Swoboda”.

 

Jarosławskie Stowarzyszenie „Ocalić Przeszłość dla Przyszłości”