Z cyklu: „Cudze chwalicie Jarosławia nie znacie”: Gazownia Miejska przy ulicy Zamkowej

Zespół budynków byłej gazowni w Jarosławiu pod względem architektury należy do niepowtarzalnej w mieście, nie ma budynku analogicznego. Gazownia została wybudowana w latach 1900 – 1902 pod kierownictwem inż. Piotra Kopystyńskiego. Podczas działań Wielkiej Wojny gazownia uległa częściowemu spaleniu i zniszczeniu.

 

Zespół składa się z obiektów: biurowo- administracyjnego, hali przemysłowej, magazynów i warsztatów. Posiada charakterystyczny budynek i halę z dominującą w jego bryle czworoboczną wieżą, zakończoną sterczynami. W otoczeniu raczej współczesnych budynków gazownia wyraźnie odróżnia się swoja surowością. Zespół zlokalizowany jest w północno- wschodniej stronie miasta na skrzyżowaniu ulic Jana Tarnowskiego, Zamkowej i na Blichu.

Gazownia po zniszczeniach w czasie I wojny światowej.

Cały koszt budowy, łącznie z pożyczką zamknął się w kwocie prawie 300 tysięcy koron. Budynek biurowo- administracyjny jest obiektem murowanym z cegły, częściowo otynkowanym. Frontowa elewacja od ulicy Zamkowej jest symetryczna, zwieńczona trójkątnym, uskokowym szczytem. Parter od piętra oddziela profilowany gzyms. Całość wieńczy dekoracyjny fryz arkadowy, który stanowi charakterystyczny sposób dekoracji budynków gazowni. Hala przemysłowa jest bardziej urozmaicona. Czworoboczna wieża dominuje nad całością, tworząc malowniczą kompozycję przestrzenną obiektu. Budynek jest jedno i dwupiętrowy na rzucie prostokąta z ryzalitem od południa. Elewacja bez tynku prezentuje piękno wątku ceglanego. Dekorację tworzy fryz arkadowy, pilastry oraz półokrągła blenda. Mniej ciekawym budynkiem jest parterowy otynkowany budynek magazynu. Obecnie na terenie byłej gazowni mieści się   Miejski Zakład Komunikacji.

Jerzy Czechowicz