W rocznicę Wiktorii Wiedeńskiej

Z inicjatywy księżnej Izabeli Lubomirskiej pani na Łańcucie, która zakupiła w 1799 dobra przeworskie dla Henryka Lubomirskiego, pałac został przebudowany przez Jana Griesmeyera, nadwornego architekta księżnej. Dobudowano wówczas od zachodu otwarty na ogród portyk, który urządzono jako galerię z rzeźbami – popiersiami starożytnych uczonych, filozofów, polityków.

 

W galerii przeworskiej, od 200 lat, znajduje się marmurowa płyta z wyrytą złoconymi literami inskrypcją w j. łacińskim, upamiętniająca zwycięstwo Jana III Sobieskiego pod Wiedniem, o treści:

IMMENSAS ACIES TURCARUM

QUANDO JOANNES III

LECHIADUM VICIT REX

PATRIAEQUAE PARENS

HOSTEQ PROSTRATO DUM LIBERAT

ILLE VIENNAM

SURREXIT MOLES HAEC NOVA

IN URBE CRACI

ANNO DNI 1683 DIE 12 7BRIS

Płyta ta pochodzi z Krakowa. Dwie tablice marmurowe o podobnej treści wprawione były w murowaną ścianę rondla (okrągłej baszty w systemie fortyfikacji), wybudowanego za bramą Sławkowską w końcu XVII w., po zwycięstwie wiedeńskiem króla Jana Sobieskiego. Ryte złocone napisy wyrażały: „zwycięstwo Króla Lechii Jana III Rodzica Kraju nad ogromną armią Turków pod Wiedniem 12 września 1683 roku”.   W 1822 roku rondel ten rozebrano.   Jak wspomina Ambroży Grabowski (żyjący w latach 1782-1868 historyk dziejów Krakowa, księgarz, kolekcjoner, autor przewodników po Krakowie, pradziadek Karola Estreichera): „Gdy zburzono bramę Sławkowską za rządu austriackiego, wydobyto z tejże wielki kamień, który w górze był wmurowany z napisem: Immensas acies Turcarum itd. Kamień stał się moją własnością, a ja go odstąpiłem r. 1823 JO X. Henrykowi Lubomirskiemu do Przeworska”. Druga marmurowa tablica o podobnej treści, pozostała w Krakowie i znajduje się obecnie na wschodniej stronie krakowskiego Barbakanu.

Z koncepcją eksponowania płyty – pamiątki zwycięskiej bitwy pod Wiedniem harmonizowała prezentacja popiersia z brązu Jana III Sobieskiego, ulokowanego na kolumnie w pobliżu starodrzewu lip, ulubionych ponoć drzew polskiego króla. Popiersie wykonane przez Damiano Capelli – florenckiego rzeźbiarza z przełomu XVII i XVIII w., obecnie depozyt Muzeum – Zamku w Łańcucie, znajduje się na ekspozycji stałej Historii Miasta i Regionu Muzeum w Przeworsku.

 

Katarzyna Ignas

Muzeum w Przeworsku

źródło: www.starykrakow.com.pl