Motopompy, czyli sprzęt pożarniczy służący do pobierania wody ze źródła oraz przetłaczania jej pod odpowiednim ciśnieniem i dostatecznej ilości do miejsca pożaru. Stanowią podstawowy sprzęt gaśniczy straży zawodowych i ochotniczych. Jaka jest ich historia?
Działanie takiej pompy polega na wykorzystaniu siły odśrodkowej w ten sposób, że woda, która dostała się do korpusu pompy na tzw. „wirnik” jest wskutek jego szybkich obrotów wprawiana w ruch obrotowy, dzięki czemu uzyskuje odpowiednie ciśnienie. Wynalezienie silnika benzynowego pozwoliło na wykorzystanie go do napędu pompy, dzięki czemu w strażach pożarnych wprowadzano motopompy i autopompy. Według norm przedwojennych motopompy wyrabiane były w trzech wielkościach normalnych: „0”, „I”, i „II”, których wydajność była: 300 l/min., 400 l/min. i 600 l/min.
W Polsce produkcję motopomp zapoczątkowano w 1927 r., a pierwszymi ich producentami były firmy: Fabryka Sikawek Motorowych „Autoremont” – Warszawa, Fabryka Narzędzi Pożarniczych „Strażak” – Warszawa, Składnica Straży Pożarnych SA – Warszawa, Unia Strażacka – Lwów. Do 1930 r. krajowa produkcja motopomp była niewielka, stąd w celu wyposażenia straży pożarnych sprowadzano motopompy z zagranicy. W Polsce było ich 397, w większości produkcji zagranicznej.
Krajowa produkcja motopomp prowadzona była do sierpnia 1939 r., co związane było z wybuchem wojny. Większość zakładów, które produkowały motopompy uległa zniszczeniu lub zaprzestała produkcji. Ocalała fabryka „Ochsner I syn” w Bielsku, przed wojną produkująca motopompy „Silesia”, po wojnie została upaństwowiona i przemianowana na „Wytwórnię Sprzętu Mechanicznego Nr 1” w Bielsku. W 1947 r. uruchomiono produkcję pierwszej motopompy, której producentem silnika i pompy była sama fabryka pod kierownictwem inż. Fryderyka Blümkego, znanego konstruktora motopomp „Leopolia”.
Motopompy znajdujące się w zbiorach Muzeum Pożarnictwa w Przeworsku w większości pochodzą z Bielska z lat 50. i 60. XX w. Najstarsza jest produkcji niemieckiej – W. Dittmann z 1943 r.
Wojciech Kruk
Dział Historii Pożarnictwa Muzeum w Przeworsku
Motopompa pożarnicza M-200, wydajność 200l/min., ciężar 96 kg, Wytwórnia Sprzętu Mechanicznego Zakład Nr 1, 1956 r., zbiory muzeum pożarnictwa w Przeworsku