Dobiega końca miesiąc maj, który dla wielu oznacza uczestnictwo w nabożeństwach majowych. W niektórych miejscach śpiewa się je przy kapliczkach i przydrożnych krzyżach…
Codzienny majowy śpiew wiernych Litanii Loretańskiej przed wystawionym Najświętszym Sakramentem, zapoczątkowany został staraniem zakonu papieskiego – jezuitów, w Rzymie w XVIII wieku. Z czasem zwyczaj śpiewu Litanii rozprzestrzenił się na całą chrześcijańską Europę. W 1815 nabożeństwo ku czci Maryi ze śpiewem Litanii zostało oficjalnie zatwierdzone przez papieża Piusa VII. Natomiast pierwsze odnotowane nabożeństwa majowe na obszarze znajdującej się pod zaborami Polski, zostały wprowadzone w 1827 r. przez jezuitów dla uczniów gimnazjum jezuickiego w Tarnopolu. W 2. połowie XIX w. majówki odprawiane już były w wielu miastach i na wsiach, gdzie popularyzowaniem nabożeństwa, wspólnych śpiewów do Matki Boskiej, bez udziału księdza, zajmowały się kobiety – dziedziczki, praktykując śpiewy w kaplicach przypałacowych, kaplicach dworskich i przy figurach, krzyżach, kapliczkach, odpowiednio przybranych kwiatami i wstążkami, przy zapalonych świecach, w ogrodach otaczających wiejskie rezydencje.
Maj w kalendarzu rolniczym, stanowił czas rośnięcia, rozwijania się roślin, deszcz majowy zapowiadał zawsze urodzaj. Jest to czas wolniejszy, nie cechujący się wytężoną pracą aż do zachodu słońca, na jaką przychodził czas w czerwcu, lipcu i sierpniu, czy w miesiącach jesiennych. Po skończonej pracy, wiosenne majowe wieczory spędzano przy figurach Maryi i przy krzyżach, odprawiając nabożeństwo majowe. Zaś po zakończeniu majowego, trwało spotkanie zebranej młodzieży, już nie pod figurką, ale w dogodnym miejscu we wsi, nierzadko z towarzyszeniem skrzypiec czy akordeonu, harmonijki, śpiewano wówczas pieśni świeckie: ballady, rekruckie, żartobliwe, a piękne chóralne głosy niosły się po całej wsi.
Arch. Muzeum w Przeworsku
Na fot. figura Matki Bożej Niepokalanej stojąca w parku dworskim w Mikulicach. „Nie udało się ustalić czasu ustawienia figury. Według podania jej ufundowanie związane było z ukazaniem się figury na nieistniejącym obecnie kopcu, który miał się znajdować w pobliżu obecnego przystanku PKS Mikulice. Pierwotnie była to figura kamienna, wykonana z piaskowca. W 2005 r. społeczność wsi uznała, że figura jest zniszczona i została zmieniona. Poświęcenia dokonał ks. Wojciech Frankiewicz. Obecnie jest miejscem modlitw w maju – majówek.” Janusz Słyś, Kapliczki, krzyże i figury wtopione w krajobraz wsi Gać, Gać 2014.