W Hucisku Jawornickim jest wiele krzyży przydrożnych, lecz jeden z nich jest wyjątkowy. Jest to krzyż na postumencie, który powstał w roku rozpoczęcia I wojny światowej zwanej Wielką Wojną. Dotrzeć do niego jednak nie jest tak łatwo. Znajduje się on w części wsi o nazwie Wólka. Jadąc drogą od strony Widaczowa należy najpierw na skrzyżowaniu skręcić w lewo, a następnie w prawo. W pewnym momencie droga asfaltowa kończy się i zaczyna droga polna. Właściwie to osoba która nie zna tej miejscowości z pewnością nie pomyślałaby, że dróżka ta może doprowadzić do starego krzyża. Nie zobaczymy go też z drogi asfaltowej, gdyż znajduje się między dziko ronącymi drzewami. Dotrzeć do niego pomogli mi Dariusz i Mariusz Piejko oraz Paulina Langkau. Stoi przy drodze, na niewielkiej skarpie pomiędzy starymi akacjami, obok rośnie wiele krzewów i młodych drzew – samosiejek. Skierowany jest frontem w stronę pagórków zarośniętych lasem. Postument tego obiektu pomalowany jest na niebieski kolor. Na nim wyryta jest inskrypcja: „Jezu zmiełuj się nad nami 1914„. Powyżej przymocowany jest metalowy krzyż Męki Pańskiej. Uwagę przykuwa postać ukrzyżowanego Jezusa, który ma osobno przybite stopy do krzyża. Nad nią rozciąga się niewielki blaszany daszek. Kto ufundował ten wiekowy krzyż? – Słyszałem z opowiadań został ufundowany przez pana Tadlę za szczęśliwy powrót z wojny. Modlił się w tym miejscu i postanowił postawić tu kapliczkę – mówi jeden z mieszkańców Huciska Jawornickiego. Do wszystkich podań należy podchodzić z lekkim dystansem. Pamięć ludzka bywa ulotna i często opowiadania następnych pokoleń zmieniają w mniejszym lub większym stopniu historię takich obiektów. Czy krzyż powstał po powrocie mieszkańca z wojny, która się zaczęła w roku jego fundacji? Możliwe. W każdym podaniu jest ziarno prawdy. Napis na postumencie brzmi jednak raczej jak prośba do Boga, by wojna która wybuchła w 1914 roku nie dotknęła tego miejsca i jego mieszkańców.
Marcin Sobczak